Centralny Szlak Rowerowy Roztocza prowadzi
przez najciekawsze miejsca tego regionu. Roztocze jest krainą położoną
pomiędzy Wyżyną Lubelską a Kotliną Sandomierską. Ciągnie się dość
wąskim pasem wzniesień o zmiennej szerokości od 12 do 35 km i długości
185 km od Kraśnika do Lwowa z czego w granicach Polski znajduje się ok.
110 km. Roztocze leży w obszarze dzielącym stare utwory geologiczne
platformy wschodnioeuropejskiej od młodszych utworów Europy Zachodniej.
Jest wciąż aktywne geologicznie - podnosi się ok. 2 mm na rok. Budowa
geologiczna i różnorodność krajobrazu stały się podstawą podziału
Roztocza na Zachodnie, Środkowe i Wschodnie.
I Etap
Centralny
Szlak Rowerowy Roztocza I etap Kraśnik - Zwierzyniec prowadzi przez
teren Roztocza Zachodniego ciągnącego się od Kraśnika po Szczebrzeszyn
i Zwierzyniec. Obszar ten pokrywa gruba warstwa lessu zalegająca na
kredowych skałach wapiennych. Występują tu liczne, długie i głębokie na
20 metrów wąwozy, których zbocza porośnięte są grądami. Najbardziej
efektowne i malownicze sieci wąwozów występują między Batorzem i
Turobinem oraz w tzw. Piekiełku pomiędzy Szczebrzeszynem a
Kawęczynkiem. Najwyższe wzniesienie Roztocza Zachodniego wynosi 343 m
n. p. m (Dąbrowa). Dla Roztocza Zachodniego charakterystyczne są
również faliste krajobrazy pól uprawnych, tworzące tzw. "szachownice
pól" z wyraźnymi progami miedz, zapobiegających erozji. Różnorodność i
bogactwo przyrodnicze tych ziem spowodowały utworzenie
Szczebrzeszyńskiego Parku Krajobrazowego.
Długość I etapu szlaku wynosi 100,6 km. Pod
względem technicznym odznacza się on średnim stopniem trudności.
Prowadzi w większości drogami asfaltowymi. Szlak bierze początek na
wys. 248 m n.p.m. a kończy na 230 m n. p. m.
II etap
Szlak poprowadzony został przez Roztocze
Środkowe i Wschodnie. Roztocze Środkowe - wapienno-piaszczyste z
kulminacją 387 m n.p.m (Wapielnia) rozciąga się pomiędzy Zwierzyńcem a
Tomaszowem Lubelskim. Jest to kraina o wyjątkowo urozmaiconej rzeźbie
terenu. Łańcuchy wapiennych wzgórz porośnięte wspaniałymi lasami z
enklawami pól uprawnych przeplatają się z dolinami. Charakterystyczną
cechą tego regionu są liczne wzgórza ostańcowe. Wyjątkowo atrakcyjna
jest krawędziowa część Roztocza Środkowego i Równiny Biłgorajskiej. W
korytach płynących tu rzek wytworzyły się kaskady wodospadów zwanych
potocznie szumami. Są one najbardziej widoczne na rzekach Sopot i
Tanew. Roztocze Wschodnie ( znajduje się w znacznej część na terenie
Ukrainy) na terenie Polski zajmuje powierzchnię 320 km , z czego tylko
80 km2 w województwie lubelskim. Jest to obszar o dużym zróżnicowaniu
rzeźby w postaci garbów, płaskowyżów, pagórów, wąwozów, dolin i kotlin.
Najbardziej charakterystycznymi elementami rzeźby terenu są licznie
występujące ostańce dochodzące do wysokości ponad 390 m n.p.m (Krągły
Goraj, Długi Goraj i Wielki Dział). Kraina ta porośnięta jest zwartymi
kompleksami lasów mieszanych z naturalnymi fragmentami buczyny
karpackiej.
Niezwykłego uroku krajobrazowi tych ziem dodają zabytkowe cerkwie,
kościoły, synagogi, kamienne krzyże i figury przydrożne. Na tym
obszarze najlepiej widać, że Roztocze to nie tylko granica geologiczna
pomiędzy Europą Zachodnią i Wschodnią, ale również pogranicze kultur.
O burzliwej historii tej ziemi świadczą liczne pomniki i cmentarze
przypominające powstanie styczniowe, kampanię wrześniową 1939 r., walkę
partyzancką podczas II wojny światowej i okres powojenny.
Szlak Zwierzyniec - Hrebenne ma długość 86 km. Poprowadzony jest
głównie drogami utwardzonymi ale zdarzają się również odcinki
piaszczyste.
III etap
Szlak prowadzi przez ukraińskie Roztocze
Wschodnie. Od przejścia granicznego Hrebenne - Rawa Ruska wiedzie przez
Potylicz, Krechów, Iwano Frankowe (dawny Janów) do Brzuchowic -
dzielnicy Lwowa.
Jest to teren fascynujący krajobrazowo, przyrodniczo i kulturowo. Na
szlaku znajdują się liczne wychodnie skalne oraz interesujące
kamieniołomy np. w Potyliczu i Dubrowyczy (Dąbrowa). W rejonie tej
ostatniej, szlak przecina wzgórze na wysokości 400,3 m n.p.m., tędy
przebiega europejski dział wodny pomiędzy Morzem Czarnym i Bałtyckim.
Znaczna część ukraińskiego Roztocza Wschodniego jest niedostępna dla
turystów. Znajduje się tu Jaworowski Wojskowy Poligon, który do celów
ćwiczebnych i taktycznych wykorzystuje 29700 ha. Jaworowski Wojskowy
Poligon jest największym placem ćwiczeń w Europie, od 1995 r.,
wykorzystywanym przez międzynarodowe oddziały w ramach programu
"Partnerstwo dla Pokoju". W 1998 roku w ćwiczeniach "Tarcza Pokoju"
wzięło udział 16 tyś. żołnierzy z 18 państw.
"Centralny Szlak Rowerowy Roztocza" Hrebenne - Lwów ma długość ok.
80 km. Trasa poprowadzona jest przez malownicze wsie i miasteczka, w
większości drogami utwardzonymi i asfaltowymi. Zdarzają się też,
piaszczyste, śródpolne drogi. Różnice wzniesień na trasie sięgają ok.
100 m. Trasa rowerowa nie jest oznakowana w terenie - jest to
propozycja - wydaje się bezpiecznego przejazdu, z pominięciem dróg o
dużym natężeniu ruchu. Docelowo planuje się oznakowanie trasy. Poza
szlakiem, na Roztoczu znajdują się dwa ośrodki sanatoryjne w Niemirowie
i Szkle, które korzystają z wód mineralnych "Naftusia" i Morszynka"
oraz wód termalnych.
